
Interpol Qidiruvi
Interpol faqat sizga qarshi Qizil Xabarnoma (Red Notice) chiqarilgan bo’lsa, sizni qidirishi mumkin. Lekin Interpol sizni qidirayotganini qanday bilib olasiz? Ko’pchilik odatda Interpol ularni qidirayotganini bilmaydi va faqat chegaradan o’tayotganda yoki huquqni muhofaza qilish organlari tomonidan hibsga olingandan keyin bilib oladi.

Siz Interpol veb-saytini tekshirishingiz mumkin “Qidirilayotgan shaxslar” bo‘limida yoki qizil bildirishnomalarni ko‘rish nuqtasida. Sahifa butun dunyo bo‘ylab jinoyat faoliyati uchun qidirilayotgan shaxslar ro‘yxatini, ularga qo‘yilgan ayblovlarni va jinoyatga oid muhim ma’lumotlarni ko‘rsatadi. Agar o‘zingizni gumondor sifatida ro‘yxatda topsangiz, xalqaro tashkilot tomonidan nima uchun qidirilayotganingizni bilish uchun tegishli huquqni muhofaza qilish organlariga murojaat qilish muhimdir.
Biroq, agar siz o’zingizni topmagan bo’lsangiz, shuni hisobga olish kerakki, veb-sayt barcha qidirilayotgan shaxslarning to’liq ro’yxatini ko’rsatmaydi. Shuning uchun, agar siz ro’yxatda bo’lishingiz mumkin deb o’ylashga sababingiz bo’lsa, ma’lumotlarga kirish uchun Interpol bilan bog’lanishingiz yoki huquqiy maslahat olish uchun malakali advokatimizga murojaat qilishingiz mumkin.
Interpol qaysi xalqaro qidiruv ro‘yxatlarini e’lon qiladi?
Xalqaro qidiruv ikki guruhga bo’linadi:
Bildirishnomalar
Interpol Eslatmalari a’zo davlatlardagi politsiyaga jinoyatchilar va qidiruvdagi shaxslarni hibsga olish yoki ma’lumot olish uchun hamkorlik so’rash imkonini beruvchi ogohlantirishlardir. Ushbu eslatmalar ularning maqsadi va vazifasiga bog’liq. Ular quyidagilarni o’z ichiga oladi:
- Qizil Xabarnoma: Interpol milliy markaziy byurosi orqali a’zo davlatning so‘rovi asosida ekstraditsiya uchun shaxsni topish va vaqtinchalik hibsga olish. Ushbu bildirishnomalar asosan huquqni muhofaza qilish organlari foydalanishi uchun mo‘ljallangan va ma’lumotlar ommaga ochiq bo‘lmasligi mumkin;
- Ko’k Eslatma: jinoyat tergovlarida qiziqish uyg‘otgan shaxsni aniqlash, identifikatsiya qilish va u haqda har qanday ma’lumot olish uchun.
- Yashil Xabarnoma: bir kishining jinoyat faoliyati haqida ogohlantiradi, ayniqsa, agar o‘sha kishi jamoat xavfsizligiga tahdid deb hisoblanadigan bo‘lsa;
- Sariq E’lon: yo’qolgan shaxslarni topish yoki o’z shaxsini tasdiqlay olmaydigan, masalan, voyaga yetmaganlar va imkoniyati cheklangan shaxslarni aniqlash uchun;
- Qora E’lon: aniqlanmagan jasadlar haqida ma’lumot qidirish;
- Binafsha Eslatma: jinoyat faoliyati bilan bog’liq har qanday ma’lumot haqida ma’lumot taqdim etish uchun;
- Orange Notice: boshqalar uchun tahdid soluvchi shaxslar yoki yaqinlashib kelayotgan voqeani bildirish uchun ishlatiladi.
Xalqaro hamkorlik so‘rovnomalari yuqorida keltirilgan shakllarda e’lon qilinadi va keyin Interpol a’zo davlatlariga tarqatiladi. Interpol Bosh kotibiyati ushbu ro‘yxatlarni so‘rov yuborgan davlat tomonidan taqdim etilgan ma’lumotlar bilan muntazam ravishda yangilab boradi.
Ogohlantirishlar
Ular Interpol aylanalari yoki bildirishnomalari deb ham ataladi, ular xalqaro hamkorlikni, xususan, hibsga olish, qo’lga olish va ekstraditsiyani talab qiladi. Bu turdagi ogohlantirishlar yanada xavfliroq. Garchi ular Interpolning ma’lumotlar bazasida ro’yxatga olingan bo’lsa-da, ular faqat bir yoki bir nechta davlatlar uchun mavjud.
Interpol kanallari orqali xalqaro qidiruvlarning murakkabliklari
Xalqaro qidiruv orderini chiqarish jinoyat ishlarida, ayniqsa, «oq yoqalik» deb ataluvchi shaxslarga qarshi suiiste’mol qilishning eng keng tarqalgan vositalaridan biridir. Ko‘pincha, shaxs Interpol ularni qidirayotganini hatto bilmaydi va faqat chegaradan o‘tishda, allaqachon qo‘lga olingan paytda bilib qoladi.
Bu yerda siz Interpolning faoliyati va xalqaro qidiruvlar haqidagi tez-tez beriladigan savollarga javoblarni topasiz. Siz noqonuniy qidiruv xabarnomalarini oldini olish, Interpolning ma’lumotlar bazalaridagi ma’lumotlarni tekshirish va uning tizimidan ma’lumotlarni qanday olib tashlash haqida ma’lumot olasiz.
Interpol – bu xalqaro politsiya tashkiloti bo‘lib, har bir a’zo mamlakatdagi politsiya xodimlari o‘rtasida chegaradan tashqari hamkorlikni osonlashtirish orqali xalqaro jinoyatchilikka qarshi kurashishni maqsad qilgan. Ushbu mustaqil tashkilot dunyoni xavfsizroq joyga aylantirishga intilib, butun dunyo bo‘ylab huquqni muhofaza qilish organlariga jinoyatlarni oldini olish va tergov qilish uchun bir-birlari bilan muloqot qilish va muvofiqlashtirishda yordam beradi.
Interpol jinoyatchilikka qarshi kurashda turli a’zo davlatlarning huquqni muhofaza qilish organlari sa’y-harakatlarini birlashtirishni maqsad qilgan xalqaro jinoyat politsiyasi tashkilotidir. Interpolning asosiy faoliyatlari xalqaro qidiruvlarni muvofiqlashtirish va o’zining axborot tizimida ma’lumotlarni qayta ishlashni o’z ichiga oladi.
Interpol xalqaro qidiruvlarni rangli kodlangan bildirishnomalar bo‘yicha tasniflaydi: qizil, ko‘k, yashil, sariq, qora, binafsha, to‘q sariq, maxsus bildirishnomalar va o‘g‘irlangan madaniy mulk uchun bildirishnomalar. Hamkorlik so‘rovnomalari barcha Interpol a’zo davlatlarida e’lon qilinadi va ularga kirish mumkin.
Diffuziya Doira xabarnomalari yoki doiraviylar, shuningdek, xalqaro hamkorlik uchun so’rovlar bo’lib, ayniqsa qo’lga olish, hibsga olish va ekstraditsiya masalalariga tegishlidir. Ushbu doiraviylarning o’ziga xos xususiyati shundaki, ular Interpol ma’lumotlar bazasida ro’yxatga olingan bo’lsa-da, faqat bitta yoki bir nechta mamlakatlarga kirish imkoniyatiga ega. Shu sababli doira xabarnomalari xavfliroq deb hisoblanadi.
Agar bir shaxs Interpol kanallari orqali xalqaro qidiruvda deb e’lon qilinishi bilan bog‘liq holda hibsga olingan bo‘lsa, unga qarshi qizil xabarnoma yoki aylana ogohlantirish chiqariladi.
Interpol Qizil E’lon quyidagi shartlar asosida e’lon qilinadi:
- Shaxs umumiy qonun bo’yicha jiddiy jinoyatlar sodir etgan va ish ko’p mamlakatlarda jinoyat hisoblanadi.
- Qidiruvning maqsadi – kamida 2 yil qamoq jazosi bilan jazolanadigan jinoyatlar uchun shaxslarni javobgarlikka tortish yoki kamida 6 oy jazo muddatini o’tayotgan shaxslarni aniqlashdir.
- So’rov Interpolning maqsadlariga mos keladi, xalqaro hamkorlik uchun muhimdir va noqonuniy ta’qib (siyosiy, harbiy, diniy yoki irqiy) uchun ishlatilmaydi.
- Shaxsni qidirish e’lon qilinishi qonun asosida amalga oshiriladi.
Faol hibsga olish orderi yoki sud tomonidan chiqarilgan hibsga olish buyrug‘i mavjud. Biroq, a’zo davlatlar odamni hibsga olish masalasida mahalliy qonunlarni qo‘llaydilar.
Shaxsga nisbatan noqonuniy xalqaro qidiruv orderi chiqarilishiga javoban qanday choralar ko‘rilishi mumkin?
Agar huquqni muhofaza qilish tashkilotlari biror shaxsni noqonuniy ta’qib qilishga qiziqish bildirayotganiga yetarli asoslar mavjud bo’lsa, Interpolga «oldini olish so’rovi» deb nomlanuvchi murojaat bilan chiqish mumkin. Ushbu so’rovning asosiy maqsadlaridan biri Interpolni noqonuniy ta’qib ehtimoli yuqori ekanligi haqida ogohlantirishdir.
Natijada, shaxs qidiruv e’lonini chop etish bo’yicha so’rovning qabul qilinishi va mazmuni haqida barcha ma’lumotlarni oladi. Bunday so’rov bloklanadi va Interpol so’rovning qonuniyligi va Interpol talablariga muvofiqligini tekshirish uchun qo’shimcha ma’lumot talab qilish huquqiga ega. Agar chop etish so’rovi Interpol qoidalariga mos kelmasa, qidiruvdagi shaxslar ro’yxati chop etilmaydi.
Qanday qilib kimningdir Interpol ma’lumotlar bazalarida bor-yo’qligini tekshirish mumkin?
Agar kimdir Interpol kanallari orqali qidiruvga berilganiga ishonch uchun sabab bo’lsa, bu ma’lumotni Interpol veb-saytida tekshirish mumkin. Biroq, veb-saytda qidiruvda bo’lgan shaxslarning to’liq ro’yxati mavjud emas, shuning uchun ularning ma’lumotlariga kirish uchun bevosita Interpol bilan bog’lanish mantiqan to’g’ri bo’ladi.
Agar chegarani kesib o’tayotganda qidiruvda bo’lsangiz, nima qilishingiz kerak?
Ko‘pchilik odamlar ular qidiruvda ekanligini chegarani kesib o‘tganlarida bilib olishadi. Agar kimdir Interpol kanallari orqali aniqlansa, mahalliy hokimiyat organlariga xabar beriladi va keyin nima sodir bo‘ladi:
- Shaxsning hokimiyat tomonidan hibsga olinishi
- Shaxsiy tintuv, shaxsning qurollanmaganligini ta’minlash uchun.
- Qizil Xabarnoma (Red Notice) ga ko’ra, hibsga olish bo’yicha eslatib o’tilgan protokollar
- Huquqni muhofaza qilish organlariga o’tkazish
- Hibsga olingan holatda sudga hal qilish uchun yetkazib berish
- Zarur bo’lsa, haqiqiy ekstraditsiya
Interpolning qidiruv xulosasi
Agar siz Interpolning qidiruv ro‘yxatida bo‘lsangiz, darhol immigratsiya va xalqaro huquq bo‘yicha ixtisoslashgan advokatga murojaat qiling, ayniqsa agar siz Interpolning qizil xabarnomasi (red notice) ro‘yxatiga kiritilgan bo‘lsangiz. Interpolning qoidalari murakkab bo‘lganligi va tashkilot qizil xabarnomaga qarshi huquqiy yordam ko‘rsatmasligi sababli, huquqiy yordamga ega bo‘lish juda muhimdir. Hatto Interpolning ro‘yxatidan chiqarilgandan keyin ham, ma’lumotlaringiz mahalliy politsiya bazalarida saqlanib qolishi mumkin, bu esa chegaralarni kesib o‘tishda hibsga olinishingizga olib kelishi mumkin.
CCF tomonidan sizning Interpol ma’lumotlar bazasidan chiqarilganingiz haqidagi xat nusxasiga ega ekanligingizga ishonch hosil qiling. Ushbu hujjat sizning Interpol tizimidan chiqarilganingizni isbotlash uchun ishlatilishi mumkin. Shuningdek, boradigan mamlakatingizda qizil bildirishnomalarni olib tashlashga ixtisoslashgan advokatlar bilan maslahatlashish tavsiya etiladi, shunda ular sizning ismingizni milliy politsiya ma’lumotlar bazalaridan olib tashlashga yordam berishi mumkin. Agar kerak bo’lsa, bizning advokatlarimiz sizga Interpol ma’lumotlar bazasidan yozuvlarni olib tashlashda va zarur tushuntirishlarni taqdim etishda yordam berishi mumkin.
Bizning yuristlarimiz ayblanuvchining manfaatlarini himoya qilish va ular qidirilayotgan sharoitlarni tekshirish uchun Xalqaro Jinoyat Politsiyasi Tashkiloti, ya’ni Interpolning Bosh kotibiyatiga so’rov yuborishga tayyormiz. Biz ishning har bir bosqichida sizni qo‘llab-quvvatlaymiz va oxirigacha yutishingizga yordam beramiz, shu jumladan ijroiya qo‘mitasiga so‘rovlar yuborishni ham o‘z zimmamizga olamiz. Milliy markaziy byurolarning g‘alaba qozonish imkoniyatlari minimal bo‘lishini kafolatlaymiz va sizning qidiruv e’loningizni bekor qilish uchun qo‘limizdan kelgan barcha ishni qilamiz.